انواع اوراق بهادار تحت مدیریت در سبدهای اختصاصی

 انواع اوراق بهادار تحت مدیریت در سبدگردانی اختصاصی به شرح زیر است:

سبدگردانی اختصاصی

شرکت‌های مدیریت دارایی که به عنوان سبدگردان شناخته می‌شوند، نهادهای مالی جدیدی هستند که در پی اجرای قانون جدید بازار اوراق بهادار (مصوب آذر ۱۳۸۴) معرفی شدند. هدف از تأسیس این نهادها، مدیریت حرفه‌ای وجوه اشخاص (اعم از حقیقی و حقوقی) در بازار سرمایه است. سبدگردان‌ها خدمات سبدگردانی اختصاصی را تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار ارائه می‌دهند و به نام سرمایه‌گذار و به عنوان نماینده وی اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند. به دلیل ویژگی مشتری‌محور بودن (Client-Based) سبدگردان، با ارزیابی ریسک‌پذیری (Risk Appetite-Risk Profile) و اهداف (Objectives) هر مشتری، نیازهای سرمایه‌گذاری او مشخص شده و سپس اقدام به تشکیل سبد اختصاصی برای وی می‌کنند.

انواع اوراق بهادار تحت مدیریت

انواع اوراق بهاداری که در سبدهای اختصاصی مدیریت می‌شوند شامل موارد زیر هستند:

1. سهام 

سهم کوچک‌ترین واحد مالکیتی است که نشان‌دهنده یا نماینده‌ای از سرمایه یک شرکت است. هر دارنده سهم، به همان نسبتی که سهام در اختیار دارد، در مالکیت شرکت یا بنگاه تولیدی شریک است. به عنوان مثال، اگر شرکتی دو میلیون سهم منتشر کرده باشد و شخصی مالک دو هزار سهم باشد، او یک هزارم از مالکیت آن شرکت را در اختیار دارد.

2. حق تقدم سهام

نهشت حقوقی سهم یا حق تقدم سهم، نسبت تغییرات ارزش اسمی سهم به زمان این تغییرات نامیده می‌شود. حقوق دیگری نیز به صورت عرضی بر تغییرات ارزش اسمی سهم وارد است که شامل حق مانیتور کردن، اطلاع‌رسانی و ثبت آنلاین و آن تایم سهام پیش فروش شده به روش حق تقدم است که به متولی امر مربوط می‌شود.

3. گواهی سپرده کالایی

گواهی سپرده کالایی، ورقه بهاداری است که مؤید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالای سپرده شده به انباری است که در بورس پذیرش شده است. این گواهی به منزله قبض کالا بوده و پشتوانه آن قبض انبار صادر شده توسط انباردار است. انباردار پس از ارزیابی کمی و کیفی کالای مشتری، قبض انبار صادر می‌کند. مشتری می‌تواند این گواهی سپرده کالایی را که به پشتوانه قبض انبار صادر می‌شود، پس از سپرده کردن قبض نزد اتاق پایاپای، در بازار ثانویه معامله نماید. مالک گواهی می‌تواند در طول مهلت نگهداری کالا، هر زمان که خواست به انبار مراجعه کرده و کالا را از انبار تحویل گیرد.

4. اوراق مشتقه شامل اختیار و آتی سهام 

ابزار مشتقه (Derivative Contract) به قرارداد یا اوراقی گفته می‌شود که ارزش آنها وابسته به ارزش یا ابزار اصلی (اوراق بهادار، کالا، شمش یا ارز) است و هیچ‌گونه ارزش مستقلی ندارند. پیمان آتی و اختیار معامله دو گونه از این ابزارها هستند که معمولاً در بورس‌های معتبر جهان داد و ستد می‌شوند.

  • ابزارهای برگرفته، از بازارهای پایه‌ای مانند کالا، انرژی، ارز، پول و سرمایه مشتق شده و در بورس‌های مربوط معامله می‌شوند.
  • در معاملات این ابزارها، اصل دارایی جابجا نمی‌شود و عملکرد قیمت آن ناشی از تغییرات قیمت کالای مربوط است.
  • بازار اوراق مشتقه نسبت به بازار نقدی، سرعت و قدرت نقدشوندگی بیشتری دارد و هزینه کمتری ایجاد می‌کند.
  • معاملات در این بازار می‌تواند در انتقال خطر بازار، کاهش هزینه تأمین مالی، افزایش بازده دارایی، تعدیل سریع ساختار جریان نقدی و گریز از مالیات مؤثر باشد.
  • تصور رایج مبنی بر اینکه ابزارهای برگرفته خود دارایی باشند نادرست است، زیرا یک ابزار برگرفته به تنهایی نمی‌تواند ارزشی داشته باشد. با این حال، بسیاری از ابزارهای معمول مانند معاملات آتی و اختیار معامله، دارای ارزش ذاتی نظری هستند که می‌توانند از طریق فرمول‌هایی همچون بلک شولز محاسبه شوند و به صورت مکرر در بازارهای آزاد قبل از تاریخ سررسید مورد معامله قرار گیرند.
  • به معنای حقیقی، مشتقات توافقی میان دو گروه مشروط بر خروجی آتی دارایی پایه می‌باشند.

5. انواع اوراق درآمد ثابت

اوراق درآمد ثابت به هر نوع سرمایه‌گذاری اطلاق می‌شود که حقوقی از نوع حقوق صاحبان سهام برای دارنده آن ایجاد نکند. ناشر/قرض‌گیرنده این اوراق موظف است تحت یک برنامه زمانی مشخص، مبالغ معینی را به دارنده آن اوراق پرداخت کند.

6. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام

صندوق‌های سرمایه‌گذاری، نهادهای مالی هستند که در واقع ترکیبی از دارایی‌های مختلف مالی می‌باشند. این صندوق‌ها نقدینگی سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری کرده و آن را در اوراق بهادار متفاوتی سرمایه‌گذاری می‌کنند. افراد به میزان سرمایه‌گذاری خودشان، در سود یا زیان صندوق شریک خواهند بود.